مستندسازی شبکه
مستندسازی شبکه یکی از فعالیت‌های‌ مهم و حیاتی به منظور نگهداری و پشتیبانی مطلوب از یک شبکه کامپیوتری است. تولد یک شبکه با یک سناریو آغاز و حیات آن بر اساس مجموعه شرایط موجود ادامه می‌یابد. هر شبکه کامپیوتری در مدت زمان حیات خود با مسائل متعددی مواجه می‌گردد. مستندسازی، امکان مدیریت و راهبری مطلوب یک شبکه کامپیوتری را فراهم نموده و مهم‌تر از همه این که تجارب مدیریت یک شبکه در اختیار سایر افراد گذاشته می‌شود. افرادی که قرار است در آینده‌ای نه چندان دور سکان هدایت یک شبکه را برعهده گیرند.
نسل بعد همواره می‌بایست از نقطه‌ای شروع نمایند که ما تمام کرده‌ایم نه این که آنان نیز از همان نقطه‌ای شروع نمایند که ما شروع کرده بودیم. رویکرد فوق اهمیت و جایگاه برجسته مستندسازی در هر زمینه‌ای را به خوبی نشان می‌دهد.
آیا شبکه شما مستندسازی شده است ؟
مستندسازی شبکه، ایجاد یک دفترچه راهنما از شبکه به منظور تسهیل در مدیریت شبکه است. لطفا به سوالات زیر پاسخ و بر اساس آن، وضعیت مستندسازی شبکه خود را ارزیابی نمائید.
• آیا دارای یک دیاگرام (فیزیکی، منطقی) از شبکه موجود می‌باشید؟
• آیا دیاگرام شبکه بهنگام و متناسب با آخرین وضعیت موجود است؟
• آیا پیکربندی نرم‌افزارهای سرویس‌دهنده، مستند شده است؟
• آیا پیکربندی سخت‌افزارهای موجود مستند شده است؟
• آیا ضوابط استفاده از سرویس‌های شبکه مستند شده است؟
• آیا سیاست‌های امنیتی استفاده از شبکه مستند شده است؟
آخرین فردی که به عنوان مدیر شبکه در این مرکز مشغول به کار بوده است، اطلاعات را در ذهن خود مستند نموده! و چیزی را برای دیگران مکتوب نکرده است. در پاسخ به سوالات فوق ممکن است گفته شود که ما به دلایل زیر دارای مستنداتی نمی‌باشیم:
• برای مستندسازی شبکه زمان زیادی را می‌بایست صرف نمود و ما زمان انجام این کار را نداریم!
• سازمان ما دارای مستندات لازم است ولی به روز نمی‌باشند.
• سازمان ما از یک مشاور و یا شرکت خاص خواسته است که این کار را انجام دهد و آنان نیز این کار را نه برای سازمان ما بلکه برای خود انجام داده‌اند!
• در سازمان ما طراحی پس از پیاده‌سازی انجام می‌‌شود! و چون هنوز پیاده‌سازی تمام نشده است بنابراین نمی‌توان طراحی را انجام داد تا متعاقب آن مستندسازی را آغاز نمود!
مزایای مستندسازی
اشکال زدائی سریع:
مستندسازی‌،‌ زمان برخورد با مسائل مشابه در یک شبکه را کاهش خواهد داد. با استفاده از یک دیاگرام تصویری،‌ امکان شناسائی و برخورد سریع‌تر با نقاط بحرانی در شبکه فراهم می‌گردد.
کاهش احتمال از بین رفتن داده‌ها:
بر روی هر شبکه منابع اطلاعاتی مهم و متفاوتی وجود دارد. با مستندسازی شبکه و مدیریت مطلوب آن، احتمال از دست دادن داده‌های ارزشمند در هر سازمان کاهش می‌یابد.
تسهیل در امر اشتراک فعالیت‌ها:
مدیران شبکه می‌توانند مسولیت‌های متفاوت شبکه را به افراد دیگر واگذار نمایند، چراکه می‌توان اطلاعات مستند شده را در اختیار سایر افراد متناسب با مسئولیت آنان قرار داد.
بهبود طراحی شبکه:
یک دیاگرام بهنگام شده، یکی از عناصر کلیدی در هر نوع فرآیند طراحی است.
مهمترین مزیت مستندسازی شبکه، استفاده مفید از منبع ارزشمند زمان است!
برای ایجاد مستندات شبکه به چه میزان اطلاعات نیاز است؟
از لحاظ تئوری، اطلاعات جمع‌آوری شده می‌بایست بگونه‌ای باشند که بتوان با استفاده از آنان شبکه را از ابتدا ایجاد نمود. در عمل و با دیدی واقع گرایانه ، میزان عمق مستندات یک شبکه به پیچیدگی شبکه، منابع موجود بر روی آن و ابزارهای لازم برای جمع‌آوری مستندات بستگی دارد. موارد زیر نمونه اطلاعاتی می‌باشند که می‌توان آنان را در مستندات لحاظ نمود:
• نقش طبقات ساختمان
• دیاگرام فیزیکی شبکه
• دیاگرام منطقی شبکه
• اطلاعات سخت‌افزاری
• اطلاعات پیکربندی
• اطلاعات پروتکل‌ها
• اطلاعات dns
• اطلاعات مدیریتی شبکه
• ثبت مشخصات دستگاه‌ها و ایجاد شناسنامه اطلاعاتی برای هر یک از آنان
• مستند‌سازی رویه‌ها
• سیاست‌های امنیتی
• نحوه برخورد با مشکلات
مراحل مستند سازی شبکه
برای مستندسازی شبکه،‌ می‌توان مراحل زیر را دنبال نمود:
• مرحله اول: رسم دیاگرام‌ها (Network Layout , Physical Network , Logical Network)
• مرحله دوم: جمع‌آوری اطلاعات دستگاه‌ها (سخت‌افزارها و اطلاعات پیکربندی)
• مرحله سوم: جمع‌آوری اطلاعات مدیریت شبکه (منابع مدیریت شبکه، ثبت مشخصات فعلی و تغییرات اعمال شده بر روی هر دستگاه، رویه‌های انجام فعالیت‌های روزمره شبکه و …)
• مرحله چهارم: سایر اطلاعاتی که به نوعی در مدیریت و راهبری شبکه تاثیرگذار هستند (سیاست استفاده از منابع شبکه، سیاست امنیتی و غیره).